tenis terminolojisi ne demek?
Tenis terminolojisi sayfasında, profesyonel
sporunda kullanılan başlıca kavramlar
listelenmiştir. Bu kavramların pek çoğu başta İngilizce olmak üzere
Avrupa dillerinden geçmedir. Oyun sözcüğü "tenis maçındaki bölümlerden
biri" anlamına geldiği için, bu maddede oyun sözcüğü özel anlamında
kullanılacak, maçın geneli için kullanılmayacaktır.
A
- Ace; rakibin karşılayamadığı (kıramadığı), dolayısıyla atış
yapan oyuncuya doğrudan puan kazandıran
. Profesyonel turnuvalarda ace
genellikle bir oyuncunun ilk servisinde görülür. Oyuncu topa olanca
hızıyla vurur ve topun düşeceği noktayı
ayarlamada daha fazla risk alır. Ace daha çok sert yüzeylerde
görülür.
- Avantaj; oyun içerisinde deuce (40-40 beraberlik) durumunda
iken oyunculardan birinin bir sayı öne geçmesi durumudur. Aynı
oyuncu bir sayı daha alırsa o oyunu kazanmış olur. Eğer avantajlı
oyuncu bir sayı daha yapamadan karşı taraf bir sayı yaparsa avantaj
bozulmuş olur ve bir taraf iki sayı öne geçene kadar oyun devam
eder.
B
- Basit hata (unforced error); rakip tarafından zorlanmayan,
oyuncunun hatalı hesaplama veya ayarlama nedeniyle kendi yaptığı
vuruş hatasıdır. İngilizcedeki karşılığı "unforced error", "zorla
yaptırılmayan hata" anlamına gelir (bkz. forced error).
- Break; bir oyunu servis atıcının değil, servis karşılayıcının
kazanmasıdır. Break oluşmasını sağlayan son sayıya break point
denir. Profesyonel teniste servis yapan oyuncunun o oyunu kazanması
(hold) ihtimali daha yüksektir. Bu nedenle break yapan oyuncu o seti
kazanma ihtimalini önemli oranda artırmış olur. Oyuncuların bir
setteki break adedi "break down" veya "break up" şeklinde ifade
edilir. Örneğin bir oyuncu için "one break up" dendiyse, rakibinden
bir fazla break yaptığı anlaşılır.
- Break point; servisleri karşılayan oyuncunun o oyunu kazanmasını
(break yapmasını) sağlayan sayıdır. Break point fırsatı, bir
oyuncu servisi karşıladığı zaman ortaya çıkar. Örneğin servisi atan
oyuncu 30, karşılayan oyuncu 40 puana sahipse, karşılayıcı bir kez
daha servisi karşıladığında (kırdığında) break point kazanır ve o
oyunu (eli) kazanmış olur. Break point İngilizcede "kırma puanı"
anlamına gelir.
Ç
- Çifte hata (double fault); bir oyuncunun üst üste iki kez hatalı
servis kullanmasıdır (bkz. hata). İkinci hatada rakibin hanesine bir
puan yazılır.
D
- Deuce; tenisçilerin bir oyun içerisinde 40-40 berabere kalmaları
durumudur. Bu durumda bir taraf iki sayı farkla yenene kadar
beraberlik bozulmaya çalışılır. 40-40 iken sıradaki sayıyı alan
oyuncu avantaj elde eder. Aynı oyuncu bir sayı daha yaparsa o oyunu
kazanmış olur. Deuce, Latince "iki" sözcüğünden gelir.
F
- Forced error; rakibin çok iyi bir servis veya atış yapması
nedeniyle karşılanamayan vuruş. İngilizcede "zorla yaptırılan hata"
anlamına gelir ve rakibin bir oyuncuyu hata yapmaya mecbur
bırakmasını ifade eder (bkz. basit hata).
H
- Hata (fault); bir oyuncunun servis esnasında topu kortun doğru
bölümüne düşürememesi durumudur. İlk hatada servis yapan oyuncuya
bir yaptırım uygulanmaz, ancak ikinci hatada (bkz. çifte hata) karşı
tarafın hanesine bir sayı yazılır. İlk hatada, rakip oyuncu hatalı
servisi karşılasa dahi sayı almaz.
- Hold; bir oyunu servis atan oyuncunun kazanmasıdır (bkz.
break).
K
- Korunmuş sıralama (protected ranking); bir oyuncunun en az 6 ay
boyunca sakatlık nedeniyle kortlardan uzak kalması durumunda
sıralamasının korunmasını isteme hakkıdır. Oyuncu iyileştiği zaman,
sakatlanmanın ilk 3 ayındaki sıralamalarının ortalamasının
avantajıyla turnuvalara katılabilir.
L
- Let; servis esnasında topun ağa dokunup doğru bölgeye (service
box) düşmesidir. Servis geçerli sayılmaz ve yinelenir. Puan
kazancı veya kaybı gerçekleşmez.
M
- Match point (maç sayısı); herhangi bir oyuncunun maçı kazanması
için gerekli olan son sayıdır.
O
- Oyun (game); setleri oluşturan bölümlerden her biridir. Bir
oyuncu 4 kez sayı yaptığında bir oyun kazanmış olur. Oyun esnasında
puanlama 15, 30, 40 şeklinde ilerler (tiebreak hariç). 6 oyun
kazanan oyuncu bir set kazanmış olur.
R
- Rally; bir oyuncunun servisi karşılamasından sonra oyuncuların
topa sıra ile birkaç defa hatasız şekilde vurmasıdır. Rally
esnasında top ağ üzerinden gidip gelir. Bir oyuncu topu
karşılayamadığında veya oyun alanının dışına attığında rally sona
ermiş olur. Bilinen en uzun rally 1984 yılında ABD'de gerçekleşmiş,
Jean Hepner ve Vicky Nelson topa toplamda 643 kez vurmuştur.
- Retirement (ret.); bir oyuncunun herhangi bir nedenle
(genellikle sakatlık yüzünden) "maç esnasında" oyunu bırakmasıdır.
Eğer oyuncu "maç başlamadan" bırakırsa bu duruma "walkover" (w/o)
denir. Eğer oyuncu maçtan önce veya maç esnasında oyunu bırakırsa
mağlup sayılır.
S
- Sayı veya puan; 0 (love), 15, 30, 40 şeklinde ilerleyen ve
her bir oyunun kazanılması için gerekli olan sayısal değerlerdir.
40'tan sonraki (dördüncü) sayıyı alan oyuncu -bazı özel koşullar
haricinde- o oyunu kazanmış olur. Tiebreak esnasında puanlama birer
birer ilerler.
- Servis; bir oyuncunun elindeki topu havaya attıktan sonra,
vurarak karşı sahaya göndermesidir.
Rakip oyuncu servisi hatasız olarak karşılayamazsa, servis yapan
oyuncu puan kazanır (bkz. ace). Bir oyun içerisindeki tüm servisler
aynı oyuncu tarafından kullanılır. Sıradaki oyunda ise rakip oyuncu
servis kullanır.
- Set; tenis maçını oluşturan ana bölümlerden her birine verilen
addır. Tenis maçları 3 veya 5 set üzerinden oynanır. 3 setin ikisini
veya 5 setin üçünü kazanan oyuncu galip ilan edilir. Kadın maçları
her zaman 3 set üzerinden oynanırken, "" turnuvalarının son
aşamalarında erkek maçları 5 set üzerinden oynanır. Bir oyuncunun
bir seti kazanabilmesi için skorun 6-0, 6-1, 6-2, 6-3 veya 6-4
olması gerekir. Skor 6-5 olduysa oyuna 7-5'e kadar devam edilir.
Skor 6-6 olduysa tiebreak oynanır.
- Set point (set sayısı); Herhangi bir oyuncunun bir seti
kazanması için gerekli olan son sayıdır. Örneğin bir oyuncu 5-4 önde
ise ve son oyundaki skorda da 40-30 önde ise, alacağı son sayı o
seti 6-4 kazanmasını sağlayacağından set point olarak
adlandırılır.
T
- Tiebreak; herhangi bir set esnasında skor 6-6 olduğunda oynanan
özel bir oyundur. Tiebreak esnasında puanlama 15, 30, 40 şeklinde
değil; 1, 2, 3, ... şeklinde ilerler. Tiebreak oyununda en az 7
puana ulaşan ve rakibe 2 puan fark atan taraf oyunu ve dolayısıyla
seti kazanır. Tiebreak, İngilizcede "beraberliğin kırılması"
anlamına gelir.
W
- Wild card; herhangi bir turnuvaya -turnuva için gerekli bazı
şartları yerine getiremediği için- açılan ekstra kontenjandan
katılan oyuncu. Wild card kontenjanı; sıralaması turnuva için
yeterli olmayan ancak umut vadeden genç oyunculara, uzun süre
spordan uzak kalmış profesyonel tenisçilere, turnuvanın düzenlendiği
ülkedeki yerel ve popüler sporculara vs. verilebilir.
- Winner; rakibin ıskaladığı veya saha içine atamadığı,
dolayısıyla atıcıya puan kazandıran vuruş.
Kaynakça
Orijinal kaynak: tenis terminolojisi. Creative Commons Atıf-BenzerPaylaşım Lisansı ile paylaşılmıştır.
Kategoriler